Duyệt Thị Đường - Nhà hát cổ nhất Việt Nam

Duyệt Thị Đường được hiểu là một gian nhà dành để xem biểu diễn nghệ thuật để từ đó con người chiêm nghiệm những điều hay lẽ phải. Cụ thể, “Duyệt” là xem xét để phân biệt điều phải trái; “Thị” là xem; và “Đường” là ngôi nhà. Đây là một trong 4 nhà hát được xây dựng dưới thời nhà Nguyễn, bao gồm: Duyệt Thị Đường, Tịnh Quan Viên, Minh Khiêm Đường và Cửu Tư Đài. Duyệt Thị Đường xây năm 1826 thời vua Minh Mạng, và là Nhà hát cổ nhất của Việt Nam còn lại cho đến hôm nay.

Duyệt Thị Đường trên tổng thể Hoàng thành, bao gồm: 1. Ngọ Môn. 2. Điện Thái Hòa. 3. Thái Bình Ngự lãm thư lâu. 4. Duyệt Thị Đường 5. Hiển Lâm Các. 7. Hiền Đức Môn. 8. Hiển Nhân Môn

Vật liệu xây dựng nhà hát Duyệt Thị Đường đều bằng gỗ lim. Nhà hát có chiều cao 12m, gồm hai tầng. Đây là một tòa nhà bằng gỗ, lợp ngói lưu ly, bốn gian hai chái, tọa lạc trong một khuôn viên hình vuông có tường bao quanh. Trần nhà của nhà hát Duyệt Thị Đường được chạm nổi cảnh trăng, sao, các vì tinh tú, mặt trời – biểu hiện của vũ trụ thu nhỏ. Phía vách gỗ bên ngoài nhà hát được khắc hình rồng, phụng và nhiều loại hoa văn khác. Sân khấu của nhà hát có hình vuông, nằm ngay chính giữa nhà hát. Hai bên sân khấu có treo hai câu đối bằng chữ Hán của vua Minh Mạng:

“Âm nhạc tinh trận hòa kỳ tâm di dưỡng kỳ chí

Nghiên xuy tề hiến thủ kỳ thị nhi giới kỳ phi"

Dịch nghĩa:

“Âm nhạc cũng phô bày, hòa lòng người để nuôi dưỡng chí khí

Thiện ác đồng trình hiện, khiến giữ được cái đúng mà giới hạn cái sai”

Vị trí của vua ngồi xem hát ở lầu hai, ngay chính giữa, dưới một vòm trần nhà có chạm khắc nhiều loại hoa văn cổ. Hai bên trái và phải của tầng hai là nơi dành cho quốc khách. Còn các quan của triều đình thì ngồi trên trường kỷ đặt hai bên tả và hữu của sân khấu ở tầng dưới. Sâu khấu có ba mặt: mặt sau là hậu trường; hai mặt hai bên là phòng dành cho các diễn viên hóa trang, thay trang phục.

Sau năm 1945 và trong thời gian năm chiến tranh, cùng với các công trình khác trong Tử Cấm Thành, Duyệt Thị Đường bị tàn phá nặng nề. Trong thời kỳ đất nước bị chia cắt, chính quyền Miền Nam Cộng hòa đã dùng Duyệt Thị Đường làm nơi giảng dạy của trường Quốc gia Âm nhạc Huế nên nhiều công trình của nhà hát bị phá bỏ, cấu trúc nhà hát bị thay đổi. Đến năm 1995 với sự tài trợ một phần về kinh phí và chuyên môn của tổ chức Codev Việt - Pháp, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã tổ chức trùng tu lại nhà hát này. Đặc biệt từ sau năm 2003, Nhã nhạc Cung đình Huế được vinh danh là “Di sản phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại” (hiện nay “Di sản văn hóa đại diện của nhân loại”) thì Nhà hát Duyệt Thị Đường trở thành một điểm đến không thể bỏ qua của du khách.

Hiện, Duyệt Thị Đường là nơi trình diễn Nhã nhạc, Múa cung đình và trích đoạn Tuồng cung đình. Bình quân mỗi ngày nhà hát tổ chức 4 suất diễn với những tiết mục được dàn dựng công phu thu hút người xem và đánh giá cao như múa “Lục cúng hoa đăng”, tiểu nhạc“Thập thủ liên hoàn”, đại nhạc “Tam luân cửu chuyển”, múa “Lân mẫu xuất lân nhi”, các trích đoạn tuồng “Hữu biến vô hình”, “Phàn Lê Ba", v.v. 

Biểu diễn điệu múa Lục cúng hoa đăng tại Duyệt Thị Đường (Ảnh: Nguyễn Phúc Bảo Minh)

Duyệt Thị Đường - TOP 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022: "Nhà hát quốc gia đầu tiên của Việt Nam" 

Chính bởi những giá trị đặc biệt đó của nhà hát Duyệt Thị Đường, Trung tâm TOP Việt Nam - Tổ chức Kỷ lục Việt Nam VietKings đã quyết định đề cử Duyệt Thị Đường vào TOP 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022: "Nhà hát quốc gia đầu tiên của Việt Nam". Đây là hành trình tìm kiếm và đề cử Top 100 Kỷ lục Việt Nam không thể thay thế được, từ đó góp phần quảng bá các giá trị đặc biệt của đất nước và con người Việt Nam nói chung cũng như các giá trị của từng địa phương nói riêng. 

Hành trình sẽ kéo dài đến cuối năm 2022 và kết thúc bằng sự kiện Hội ngộ Top Việt Nam lần thứ I, tại sự kiện này, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam VietKings, Trung tâm TOP Việt Nam sẽ trao chứng nhận Top 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022 đến các địa phương. 

Mọi thông tin xin gửi về:

Ban quản lý Hành trình tìm kiếm và quảng bá TOP 100 Kỷ lục bất biến Việt Nam 2022.

Email: noidungtopplus@gmail.com

Ms Diệu Phi (Quản lý hành trình) - 0333108555